De cholesterol leeftijd tabel is een hulpmiddel dat laat zien welke cholesterolwaarden passen bij verschillende leeftijden en geslachten. Als je een bloedtest laat doen, krijg je vaak cijfers te zien zoals het totaal cholesterol, LDL (de ‘slechte’ variant) en HDL (de ‘goede’ variant). Deze waarden zeggen iets over de kans op hart- en vaatziekten. Je leeftijd speelt daarbij een grote rol, want hoe ouder je wordt, hoe vaker het cholesterol in het bloed verandert. Een tabel met cholesterolwaarden per leeftijd maakt het makkelijker om te begrijpen of jouw uitslag gezond is.
Wat is cholesterol en waarom is het belangrijk?
Cholesterol is een vetachtige stof die in het bloed voorkomt. Het lichaam heeft cholesterol nodig voor onder andere het maken van cellen en hormonen. Er zijn twee soorten cholesterol die vaak worden gemeten: LDL en HDL. LDL noemt men meestal ‘slecht’, omdat het kan blijven hangen in de bloedvaten. Zo kunnen die vaten nauwer worden. HDL noemen we vaak ‘goed’, omdat deze stof juist helpt om overtollig cholesterol op te ruimen. Is er te veel LDL en te weinig HDL? Dan groeit het risico op problemen met hart en vaten. Daarom kijken artsen niet alleen naar het totaal, maar vooral naar de verhoudingen.
Cholesterolwaarden per leeftijd en geslacht
De cijfers uit een cholesterol leeftijd tabel verschillen voor mannen en vrouwen, en ook per levensfase. Kinderen hebben bijvoorbeeld andere gezonde waardes dan volwassenen. Voor volwassenen tussen de 30 en 49 jaar zijn de normale grenzen: een totaal cholesterol lager dan 5 mmol/l, een LDL lager dan 3 mmol/l en een HDL hoger dan 1 mmol/l. Bij mannen en vrouwen kunnen de ideale waardes iets verschillen, zeker na de overgang bij vrouwen. Voor ouderen is het normaal dat het totaal cholesterol iets hoger is, maar hele hoge waarden blijven risicovol. Kijk daarom altijd naar de tabel die past bij jouw leeftijd en geslacht.
Factoren die cholesterol beïnvloeden
Verschillende dingen hebben invloed op je cholesterol. Leeftijd is belangrijk, maar ook leefstijl heeft een groot effect. Veel verzadigd vet eten, weinig bewegen, roken en overgewicht zorgen vaak voor een hogere hoeveelheid LDL. Soms speelt erfelijkheid een rol. Dat betekent dat de lever van sommige mensen vanzelf meer cholesterol aanmaakt. Gezond eten, voldoende bewegen en niet roken helpen om de cijfers gunstig te houden. Soms is een gezonde leefstijl niet genoeg en schrijft de arts medicijnen voor.
Hoe kun je cholesterolwaarden verbeteren?
Het aanpassen van dagelijkse gewoontes helpt vaak al om cholesterol lager te krijgen. Eet minder producten met verzadigd vet, zoals volle kaas, worst of roomboter. Kies vaker voor volkorenbrood, fruit, groenten en noten. Beweging speelt ook een rol: minstens een halfuur per dag actief zijn is goed voor lichaam en bloedvaten. Stoppen met roken en minder alcohol drinken hebben direct effect op de balans tussen LDL en HDL. Soms is deze aanpak niet voldoende. In dat geval bespreekt de arts of je statines of andere geneesmiddelen moet gebruiken. Zij controleren periodiek via bloedtesten of de behandeling werkt.
Regelmatig laten controleren van cholesterol
Voor volwassenen vanaf 40 jaar is het verstandig om het cholesterol om de paar jaar na te laten kijken door de huisarts. Ook bij klachten zoals vermoeidheid, hoge bloeddruk of als hartziekten in de familie voorkomen, is controle belangrijk. Jongeren en kinderen hoeven meestal niet getest te worden, behalve als er een erfelijke afwijking in de familie speelt. Heb je een verhoogd risico of gebruik je medicijnen, dan adviseert de arts hoe vaak nieuwe bloedonderzoeken nodig zijn.
Meest gestelde vragen over cholesterol en de leeftijd tabel
- Wanneer is cholesterol te hoog voor mijn leeftijd? Een cholesterolwaarde is te hoog wanneer jouw LDL of totaal cholesterol boven de grens uit de tabel voor jouw leeftijd en geslacht valt. Voor de meeste volwassenen is een totaal cholesterol hoger dan 5 mmol/l al reden voor extra onderzoek.
- Waarom veranderen de waarden in de tabel met de leeftijd? De cholesterolniveaus veranderen met de leeftijd omdat het lichaam ouder wordt, de stofwisseling vertraagt en de vaten kunnen veranderen. Zo hebben ouderen vaker een iets hoger cholesterol dan jongeren.
- Wat betekent een lage HDL waarde? Een lage HDL waarde betekent dat het lichaam minder goed overtollig cholesterol kan opruimen. Dit verhoogt samen met een hoge LDL waarde de kans op hartproblemen. Daarom streeft men naar een zo hoog mogelijke HDL-waarde binnen het gezonde bereik.
- Kan ik mijn cholesterol zelf meten? Zelf testen is mogelijk met thuiskits, maar een betrouwbare meting gebeurt bij de huisarts of in het ziekenhuis. Alleen zij kunnen het verschil tussen LDL, HDL en totaal cholesterol nauwkeurig bepalen en uitleggen welke waarden goed of minder goed zijn voor jouw leeftijd.
- Moet elk kind zijn cholesterol laten meten? Niet elk kind hoeft getest te worden. Alleen wanneer er veel hartziekten of een erfelijke afwijking voorkomt in de familie, kan een arts adviseren om op jonge leeftijd de cholesterolwaarden te checken met een tabel voor kinderen.
