
Kleuren zien lijkt voor veel mensen vanzelfsprekend, maar dat is niet voor iedereen zo. Een kleurenblind test is de beste manier om erachter te komen of je kleurenblind bent. Ik vroeg me af hoe je kunt ontdekken of je kleurenblind bent, welke kleuren je dan niet ziet en of dieren eigenlijk ook kleurenblind kunnen zijn. Tijdens mijn zoektocht naar antwoorden kwam ik achter verrassende feiten over kleurenblindheid.
Hoe weet je of je kleurenblind bent?
Als je vermoedt dat je kleurenblind bent, kun je een kleurenblind test doen. De bekendste is de Ishihara-test. Dit is een test waarbij je cirkels met gekleurde stippen te zien krijgt. In die cirkels zit een cijfer of een patroon verborgen. Als je kleurenblind bent, kan het zijn dat je het cijfer niet of anders ziet dan iemand met normaal kleurenzicht.
Naast deze test zijn er ook online versies die een eerste indicatie kunnen geven. Maar als je echt zeker wilt weten of je kleurenblind bent, is een bezoek aan een opticien of oogarts de beste optie. Ook in het dagelijks leven kun je merken dat je moeite hebt met kleuren, bijvoorbeeld bij het herkennen van verkeerslichten, het kiezen van kleding of het bepalen of een vrucht rijp is.
Welke kleuren zie je niet bij kleurenblindheid?
Welke kleuren je niet goed ziet, hangt af van het type kleurenblindheid. De meest voorkomende vorm is rood-groenkleurenblindheid. Hierbij heb je moeite met het onderscheiden van rood en groen. Dit kan betekenen dat rood er bruinachtig uitziet of dat groen minder fel lijkt. Er zijn twee varianten:
- Protanopie: Rood lijkt doffer en kan zelfs bruin of groen lijken.
- Deuteranopie: Groen en rood worden met elkaar verward.
Minder vaak komt blauw-geelkleurenzwakte voor. Mensen met tritanopie zien blauw meer als groen en geel meer als een lichte, grijze tint. De meest extreme vorm is achromatopsie, waarbij iemand alleen maar in grijstinten ziet. Dit is echter zeer zeldzaam.
Hoe ziet een kleurenblind test eruit?
Een kleurenblind test, zoals de Ishihara-test, bestaat uit een reeks platen met gekleurde stippen. Binnen die stippen is een cijfer of patroon verwerkt in een iets andere kleur. Als je kleurenblind bent, kan het zijn dat je het patroon niet ziet, omdat de kleuren in jouw ogen te weinig contrast hebben.
Wil je zelf een test doen? Dan kun je online een Ishihara-test proberen. Dit is geen officiële diagnose, maar het kan je wel een idee geven of je kleurenblind bent. Voor een nauwkeurige uitslag kun je het beste een specialist raadplegen.
Kunnen dieren ook kleurenblind zijn?
Ja, veel dieren zijn kleurenblind, maar niet allemaal op dezelfde manier. Sommige dieren zien minder kleuren dan wij, terwijl anderen juist meer kleuren waarnemen.
Dieren zoals honden en katten zien de wereld vooral in blauw en geel. Ze hebben moeite met rood en groen, net zoals mensen met rood-groenkleurenblindheid. Paarden en koeien hebben ook moeite met roodtinten, terwijl wasberen en egels zelfs grotendeels in zwart-wit zien.
Aan de andere kant zijn er dieren die een veel beter kleurenzicht hebben dan wij. Vogels en bijen kunnen UV-licht waarnemen, wat voor ons onzichtbaar is. Dit helpt hen bij het vinden van voedsel en het herkennen van soortgenoten. Sommige reptielen en vissen hebben ook een breder kleurenbereik dan mensen.
Dieren die ‘s nachts actief zijn, zoals uilen en katten, hebben minder kleurgevoelige kegeltjes in hun ogen. In plaats daarvan hebben ze meer staafjes, die hen helpen om beter in het donker te zien, maar geen kleuren waarnemen. Daarom zijn veel nachtdieren gedeeltelijk of volledig kleurenblind.
Kleurenblindheid is niet zo zwart-wit
Hoewel ik me afvroeg of ik zelf kleurenblind ben, realiseer ik me nu dat kleurenblindheid veel verschillende vormen heeft. Sommige mensen hebben alleen moeite met een paar kleuren, terwijl anderen de wereld in een heel ander licht zien. Ook dieren ervaren kleuren op een unieke manier, afhankelijk van hun leefomgeving en levensstijl. Kleur is dus een boeiend en veelzijdig onderwerp, dat niet voor iedereen hetzelfde is!